Zilina

Historia

Pierwsza wzmianka o osadzie pochodzi z 1208, pierwotna osada została jednak całkowicie zniszczona pod koniec XIII wieku. Nowa osada została w tym samym miejscu założona jeszcze przed 1300 przez niemieckich osadników ze Śląska Cieszyńskiego. Prawa miejskie Żylina otrzymała w 1312, przyjmując je za pośrednictwem Cieszyna. 12 lipca 1321 r. król Węgier Karol Robert podniósł miasto do rangi wolnego miasta królewskiego, nadając mu liczne przywileje, rozszerzone w 1357 przez króla Ludwika Wielkiego. Ten sam władca w 1379 r. przeniósł Żylinę z dotychczasowego prawa cieszyńskiego na korzystniejsze dla mieszczan prawo krupińskie, a w 1381 zrównał w prawach mieszczan niemieckich i słowackich. W XIV wieku Żylina osiągnęła liczbę 900 mieszkańców. W 1431 r. Żylinę zdobyli i spalili husyci, lecz po okresie upadku miasto się odrodziło. W 1508 r. król Władysław II Jagiellończyk darował Żylinę magnatowi Janowi Podmanickiemu. Kilkanaście lat później po długotrwałych sporach sądowych Żylina przeszła z rąk rodu Podmanickich pod władzę Zápolyów, tracąc status wolnego miasta królewskiego. Miasto toczyło z magnatami długotrwałe spory w obronie swych praw. Dopiero cesarz Maksymilian Habsburg potwierdził przywileje Żyliny.

Położenie i klimat

Żylina leży u ujścia Rajčanki  i Kysucy  do Wagu, na północno-zachodniej granicy Kotliny Żylińskiej. Od południa otaczają ją Góry Strażowskie i Mała Fatra, od północy - Góry Kisuckie  i Jaworniki.

Atrakcje turystyczne

Historyczne centrum miasta zostało objęte w 1987 ochroną prawną. Ważniejsze zabytki Żyliny to:

• renesansowe i barokowe kamienice mieszczańskie
• romański kościół pw. św. Stefana, przebudowany w XVI i XVIII wieku, z pozostałościami XVI-wiecznych fresków,
• gotycki farny kościół pw. Świętej Trójcy, z około 1400, obwarowany w 1540, potem kilkakrotnie przebudowywany; przy kościele wolno stojąca renesansowa dzwonnica z 1530, wewnątrz świątyni obrazy J. B. Klemensa,
• kościół i klasztor franciszkański z 1 poł. XVIII w. bez wieży,
• kościół i klasztor jezuitów z 1743 z dwuwieżową fasadą i XVIII-wiecznym wyposażeniem,
• kościół ewangelicki proj. M. Harminca z 1936,
• renesansowy zamek Budatín.